Llythyr agored i wneuthurwyr theatr a pherfformio

Fel un o lofnodwyr y llythyr agored hwn i wneuthurwyr theatr a pherfformio, mae National Theatre Wales yn cefnogi Angharad Lee i ymuno â Thasglu Theatr Llawrydd y DU.

Cafodd Angharad ei geni a’i magu yn y Porth, yng Nghwm Rhondda. Mae’n gyfarwyddwr dwyieithog arobryn y dechreuodd ei gyrfa fel actores a chantores.

Rydym yn gwybod y bydd Angharad yn eiriolwr parod a phwerus.

Mae Angharad yn un o saith o wneuthurwyr theatr llawrydd a gefnogir gan sefydliadau Cymreig i ymuno â’r Tasglu hwn. Y lleill yw Greg Cullen, Zosia Jo, Deborah Light, Mathilde Lopez, Krystal Lowe ac Anthony Matsena,  a gefnogir gan Fio, Rubicon, Groundwork Pro a Chwmni Dawns Cenedlaethol Cymru.

 

Dyma lythyr at wneuthurwyr theatr a pherfformio hunangyflogedig a llawrydd yn y DU. I’r actorion, y dramodwyr, y cyfarwyddwyr, y coreograffwyr, y rheolwyr llwyfan, y dylunwyr, y criwiau llwyfan a’r adeiladwyr setiau, i enwi dim ond rhai.

Rydym yn wir yn gweld eisiau bod gyda chi yn ystod y cyfnod hwn o gyfyngiadau symud. Mae gwneud theatr a pherfformio yn ymdrech gydweithredol, felly mae’n effeithio’n arbennig arnom ar hyn o bryd o ran gorfod bod ar wahân i’n gilydd. Ni allwn ddod at ein gilydd, yn yr un lle, i rannu’r profiad o berfformiad byw. Ni allwn ymarfer a mwynhau ein ffurf gelfyddyd ar ei ffurf fwyaf sylfaenol.

Erbyn hyn, mae’n edrych yn fwyfwy tebygol na fydd hyn yn bosibl am fisoedd i ddod, ac rydym yn cydnabod bod llawer o weithwyr llawrydd yn wynebu ansicrwydd gwirioneddol ynghylch os a sut y byddant yn gallu parhau i weithio yn y theatr. Mae 70% o’r bobl sy’n gweithio ym maes theatr a pherfformio yn y DU yn llawrydd neu’n hunangyflogedig, ac i’r gweithlu hwn, yn ei holl amrywiaeth a chymhlethdod, y mae effaith y sefyllfa bresennol ar ei mwyaf difrifol.

Yn ystod yr wythnosau diwethaf hyn rydym wedi sgwrsio â llawer ohonoch i ddeall eich anghenion a’r ffyrdd yr effeithiwyd arnoch. Rydym yn ysgrifennu i fynegi ein cefnogaeth i chi, ac i nodi rhai camau ymarferol yr ydym yn eu cymryd i wella’r sefyllfa yn seiliedig ar y sgyrsiau hyn.

Yn ogystal ag archwilio ffyrdd o gynhyrchu gwaith gyda gweithwyr llawrydd yn ystod y cyfnod o gyfyngiadau symud, a defnyddio’r amser hwn i ddatblygu prosiectau newydd gyda gweithwyr llawrydd ar gyfer y dyfodol, rydym hefyd yn cydweithio i gydlynu ein hymateb i’r llywodraeth, er mwyn nodi’n glir yr hyn y gallwn ei gynnig a’r hyn sydd ei angen arnom.

Ar fyrder, yr ydym yn galw am ymestyn y Cynllun Cymorth Incwm Hunangyflogaeth yn unol â ffyrlo, ar gyfer pob gweithiwr hunangyflogedig, ac yn achos penodol gweithwyr theatr a pherfformio, nes bydd theatrau’n gallu ailagor yn ddiogel. Rydym hefyd am weld meini prawf wedi’u tynnu o’r cynllun sy’n rhwystro hawliadau dilys a mawr eu hangen.

Mae rhai ohonoch eisoes yn rhan o’r sgyrsiau hyn. Rydym yn croesawu eich lleisiau ac mae angen i ni glywed gan fwy ohonoch yn y sgyrsiau sydd i ddod. Mae eich rhwydweithiau, setiau sgiliau, safbwyntiau a syniadau unigryw yn hanfodol i’r sector cyfan, ac mae angen inni weithio gyda chi wrth ymateb i’r argyfwng hwn.

Mae pob un o’r sefydliadau sydd wedi llofnodi’r llythyr hwn wedi ymrwymo i estyn allan i’w deulu o wneuthurwyr theatr hunangyflogedig a llawrydd; gan wrando ar sut mae hyn yn effeithio ar eich gwaith a’ch bywydau, ac ar eich anghenion a’ch syniadau ar gyfer y dyfodol.

Yn fwy na hynny, rydym am hwyluso’r gwaith o sefydlu tasglu cenedlaethol o wneuthurwyr theatr a pherfformio hunangyflogedig. Pwrpas y tasglu yw cryfhau dylanwad y gymuned theatr a pherfformio hunangyflogedig. Byddai’n creu pwyntiau cyswllt parhaus rhwng gweithwyr llawrydd a sefydliadau, ac yn chwyddo llais yr hunangyflogedig yn y sgyrsiau i ddod. I helpu i sefydlu’r tasglu, bydd pob un o’r sefydliadau sy’n llofnodi’r llythyr hwn yn cefnogi gweithiwr llawrydd i ymuno â’r grŵp, gan sicrhau eu bod yn cael eu talu am eu hamser.

Rydym am gynnig neges o obaith ac undod. Bydd ein gallu sefydledig i gydweithio, i ffurfio cysylltiadau, ac adeiladu perthnasoedd yn ein helpu drwy hyn. Un diwrnod, cyn bo hir gobeithio, bydd modd i bob un ohonom gyfarfod â’n gilydd, fel y mae pobl wedi’i wneud ers canrifoedd, mewn gofod a rennir, am brofiad a rennir. Yn y cyfamser, rydym yn parhau’n ymrwymedig i weithio drosoch chi a gyda chi tuag at ddyfodol cynaliadwy ar gyfer theatr a pherfformio.

Llofnodwyd gan,

Access All Areas

Action for Children’s Arts

The Almeida Theatre

ArtsAdmin

The Actors Touring Company

Battersea Arts Centre

Birmingham Repertory Theatre

Boundless Theatre

Brighton Festival

Bristol Old Vic

Brixton House

The Bush Theatre

Chichester Festival Theatre

China Plate

Contact

Dance Umbrella

Derby Theatre

Eden Court Highlands

English Touring Theatre

Fio

Fuel

Gate Theatre

Graeae

HOME

Improbable

Kiln Theatre

Leeds Playhouse

Leicester Curve

The National Theatre

National Theatre of Scotland

National Theatre Wales

National Youth Theatre of Great Britain

The New Wolsey Theatre

Northern Stage

Nottingham Playhouse

One Dance UK

Paines Plough

Rose Theatre Kingston

Royal & Derngate

The Royal Court Theatre

The Royal Shakespeare Company

Sadler’s Wells

Sheffield Theatres

Spare Tyre

Talawa

Tangled Feet

The Yard

Theatre Peckham

Theatre Royal Plymouth

Tiata Fahodzi

Yellow Earth

1927